Gisteren had ik de kans om een discussie tussen 2 mensen als buitenstaander te kunnen observeren. Boeiend als je er zelf niet tussen zit. ????
Laten we beide partijen voor de gemakkelijkheid Jan en Piet noemen.
Jan vond iets van Piet zijn gedrag. Hij piekert er eerst een hele poos over, raapt al zijn moed bij elkaar om er iets over te zeggen tegen Piet. Vanaf dat moment lijkt Piet te gaan wringen, ‘nog moeilijker’ te gaan doen. Jan piekert opnieuw over wat en hoe hij daar nu weer iets over moet gaan zeggen. Piet laat me weten dat hij zich zo slecht voelt bij het gesprek, dat hij er niet van slaapt. Hij voelt zich sindsdien zo onzeker dat hij niet meer in de buurt van Jan wil komen en zijn best doet om dat zoveel mogelijk te vermijden. Hij wil dus niet moeilijk doen, hij durft gewoon niet meer in de buurt komen van Jan.
Het probleem met discussies is dat we alleen maar informatie hebben over de buitenkant van iemand. Nooit over de binnenkant. Zelfs niet wanneer we erover spreken, over onze binnenkant.
In de periode dat ik met CVS – fybromialgie geconfronteerd was, hoorde ik van veel medelotgenoten dat een deel van hun pijn was dat mensen niet begrepen hoe moe ze zich voelden. Maar dat kan ook niet. Jij kan er alleen maar een omschrijving van geven. Het gevoel wat jij voelt, hoe diep dat gaat, enz. dat voelt de ander niet, want dat gebeurt in jouw lijf, niet in het zijne.
En dan is er nog een andere factor die het extra ingewikkeld maakt: hoe uit je wat je voelt? Wat heb je geleerd over het uiten van je emoties? Als kind werd ik een keer geopereerd van een liesbreuk. Op weg naar de operatiekamer maakte ik voortdurend grapjes. De verpleegsters zeiden tegen mijn moeder: “Dat is een sterk kind! Het doet haar precies niks. Ze is zo vrolijk.” Waarop mijn moeder zei: “Het is net omdat ze zo zenuwachtig is dat ze nu zoveel lacht. Ze is bang.”
Misschien wordt jij wel heel erg boos als je verdrietig bent, of reageer je met tranen wanneer je je schaamt. Als je bang en onzeker bent, ga je mogelijk heel veel praten en zeker overkomen. Sommige mensen klappen dicht en komen onzeker over terwijl ze net dan vanbinnen overkoken.
Dit kan heel verwarrend zijn: voel ik me nu verdrietig of ben ik nu eigenlijk boos?! Uiteraard is dit voor onze gesprekspartners nog moeilijker. Zij hebben immers alleen maar informatie over jouw buitenkant.
Voor de zorgprofessionals onder ons: wanneer jouw cliënt of klant tranen toont, is hij of zij dan verdrietig, boos, bang, beschaamd, … ? Wanneer hij of zij afloopt ‘gelijk ne wekker’, is hij of zij dan boos, bang, beschaamd, verdrietig, …?
In het kader van ‘groeien gebeurt enkel buiten je comfortzone’, zeggen we vanuit ACT het volgende:
- merk op wat er in je gebeurt en hoe je je vervolgens gedraagt.
- help de ander om te verstaan wat er aan jouw binnenkant gebeurt.
- vraag de ander welk gevoel zit achter hetgeen wat jij ziet aan de buitenkant.
Herken jij je in het feit dat je emoties uit met andere emoties? Ik lees graag hoe je dat doet!